Gratis lesideeën, inspiratie en downloads voor kleuters vind je op Jufanke.nl

Juf Anke, leerkracht van een kleutergroep en eigenaar van Jufanke.nl
Over Juf Anke

Leuk dat je mijn site bezoekt! Ik ben Anke van Boxmeer, leerkracht op basisschool Roald Dahl in Sint-Michielsgestel. Sinds 2005 deel ik lesmateriaal op jufanke.nl. Ik wil hiermee inspireren en enthousiasmeren. Daarnaast ben ik werkzaam als (educatief) auteur voor Kleuteruniversiteit, verschillende vakbladen en uitgeverijen. Ook schreef ik mee aan twee boeken: Hallo allemaal! en Spelen met prentenboeken.
Foto: Merel van Dooren

Mijn projecten geschreven voor Kleuteruniversiteit vind je hier


Tips voor de dagindeling bij kleuters

Een dag in een kleutergroep

Help, je krijgt kleuters, maar hebt nog nooit een kleutergroep gedraaid! Of je zit even met je handen in het haar omdat je niet weet hoe je het dit jaar aan wilt gaan pakken.
Misschien ben je gewoon benieuwd naar de werkwijze van een ander en wil je nieuwe ideeën op doen? Om welke reden je hier ook bent, hier vind je ideeën en tips rondom de dingen die dagelijks in een kleutergroep aan bod komen.

Mijn beschrijving begint bij de inrichting van het lokaal, daarna de binnenkomst in de klas en eindigt bij het naar huis gaan. Alles, nou ja, bijna alles ;), wat daar tussenin gebeurt wordt ook beschreven.

Een eigen plek voor de kleuter
Denk er, voordat je je klas inricht, over na of je de kleuters allemaal een eigen plekje aan tafel wilt geven. Kan dit met de ruimte in je lokaal? Vind je dit prettig? Heb je hier een bedoeling bij? Lunchen de kinderen bijvoorbeeld aan hun tafel of heb je zoveel tafels niet nodig? Bedenk hierbij dat het voor de (motorische) ontwikkeling van kleuters heel belangrijk is om ze zoveel mogelijk op de grond te laten spelen.
Zet de tafels in groepjes of gebruik groepstafels en geef de groepjes een naam door iets boven de tafel te hangen of er iets op te zetten.
In mijn klas hing boven elk groepje een badpuff. Deze hadden verschillende kleurtjes. Zo had ik het blauwe groepje, het groene groepje, het gele groepje etc.
kleuters, inrichting, organisatie
Toen ik vanwege het alarm geen dingen aan het plafond mocht hangen, vond ik bij de Action leuke dierenplacemats. Nu had ik een groepje tijger, groepje beer, groepje schildpad... Op deze placemats stonden leuke (nep)bloemen. Inmiddels zijn de placemats vervangen door siliconen dierenonderzetters van AliExpress. Ook hier staat een vrolijk bloemetje op.

groepjes maken kleuters, idee inrichting, kleutergroep
groepjes kleuters groepjes kleuters

Wanneer je geen vaste groepjes maakt, hebben de kleuters alleen een eigen stoel of banken waar ze in de kring op kunnen zitten. De eetmomenten zijn in dit geval in de kring. Op de stoel kun je een sticker plakken met de naam van het kind of zijn symbooltje. Ik vind het fijn om de stoelen te markeren, zodat ik gedurende de dag snel zie welk kind nog niet in het lokaal is of in de kring zit. Daarvoor moet je de symbooltjes wel uit je hoofd weten of dus naamstickers gebruiken.

Tip! Bij Heutink zijn persoonsstickers te koop. Deze zijn gelinkt aan de symbooltjes voor het kiesbord. Scan deze stickervellen in en haal de symbooltjes op je computer los met het knipprogramma. Zo kun je ze eindeloos vaak gebruiken, bijvoorbeeld bij het maken van naamkaartjes in Word, voor het maken van een computerlijst, een namenlijst etc.

De inrichting van het lokaal
Kijk op de pagina 'Inrichting' voor meer inrichttips en foto's van de inrichting van mijn lokaal.

Supertips!
* Zorg voor een basisinrichting met in ieder geval: een huishoek, een bouwhoek, een puzzelkast, een atelier met knutselmateriaal, verf en klei en een zand- en watertafel (een lade of kleine bak met zand of water kan bij weinig plek al volstaan).
* Maak hoeken (bouwhoek, speelhoek) door kasten dwars op de muur te zetten. Leg vloerkleden in de hoeken. In de huishoek zorgt dit voor een huislijke sfeer, in de bouwhoek dempt het geluid en bakent een kleed de speelplek af. Leg in de bouwhoek altijd een effen kleed en zeker geen verkeerskleed. Hiermee geef je kinderen een verwarrende boodschap. Ze gaan bouwen, maar er ligt een kleed wat bedoeld is om met auto's op te spelen??
* Zet open kasten die dwars op de muur staan zo neer dat je er niet meteen in kijkt als je binnenkomt. Het is rustiger om tegen de achterkant van een kast aan te kijken.
* Prop de kasten niet te vol. Twee kisten op elkaar is het maximum. Wanneer je stapelt, zul je zien dat kinderen de onderste kisten nooit pakken. Ze zien niet wat erin zit en het is niet handig om de kist te pakken. Heb je veel materiaal, sla het dan liever buiten je lokaal op en wissel af en toe.
Ik heb één kast met het knutselmateriaal in mijn lokaal, één kast met gezelschapsspelletjes en SmartGames en één kast met wat kisten met ontwikkelingsmateriaal en kralenplanken. Op deze kast staan de puzzels. Verder staat er nog een oude kast in de gang met hamertje tik, blokken, poppenhuismeubels, de knikkerbaan en Scope. Ik heb mijn materiaal kritisch bekeken en veel weggedaan. Wat ik echt waardevol vond, is gebleven.
* Kleed je lokaal gezellig aan door planten (echte!) op de kasten of vensterbank te zetten. Planten geven een huislijke sfeer én zijn goed voor de gezondheid. Weetje: Het is op kantoor bewezen dat werknemers minder vaak ziek zijn als er veel planten in hun werkruimte staat.
* Zet een kleine tafel bij de deur, met daarop een mee-naar-huisbak en een afmaakbak. De vuilnisbakken kun je hieronder zetten.
* Maak een grote zeeppomp leeg en doe daar de kleuterlijm in. De kinderen kunnen hun lijmpotjes zelf vullen. En ja, het is soms aantrekkelijk om er te veel in te doen, maar over het algemeen gebeurt dit maar één keer.
lijm, kleuters, tip

* Houd altijd in je achterhoofd: less is more! Kijk regelmatig je lokaal rond en haal weg wat overbodig is. Te veel rommel, spullen die scheef liggen, te veel kleur, ze geven allemaal prikkels.
* Kruip eens op kleuterhoogte door je lokaal. Hoe ziet het lokaal eruit voor de kinderen die er de meeste tijd in doorbrengen? Kunnen ze alles goed zien, kunnen ze alles goed vinden in de kasten? Hebben ze overzicht over het lokaal?
* Zorg voor voldoende ruimte om op de grond te spelen. Dit is belangrijk voor de motorische ontwikkeling van kleuters en kinderen zijn meer betrokken wanneer ze op de grond spelen. Dit komt omdat veel kleuters eigenlijk nog niet in staat zijn om op een stoel te zitten. Dit kost hen veel energie. Als ze op de grond spelen, kunnen ze deze energie in het spel steken.
Haal overbodige tafels weg. Zorg eventueel voor kleine matten die de speelplek van het kind afbakenen en die gewoon fijn zijn om op te zitten. Ik vond mijn matten (ronde speelkleden) bij Boxenland.nl en koos deze in de kleuren van het lokaal, zodat de uitstraling rustig blijft.
* Teken in de buurt van een zand- of rijsttafel een vorm op de vloer met de Woody's van Stabilo of met papiertape. De kinderen vegen alles wat uit de bak gaat naar de vorm. Zo kun je het aan het eind van de dag in één keer opvegen. Wanneer de vorm is verdwenen (door dweilen bijvoorbeeld), teken je een nieuwe, andere vorm. Op deze manier leren de kinderen ook de vormen.

* Zorg náást je huishoek voor een themahoek. De huishoek hoort bij je basisinrichting, dus deze blijft altijd bestaan. Wanneer geen ruimte voor deze twee spelhoeken hebt, creëer je de themahoek op de gang, denk je nog eens kritisch na over het aantal tafels in je lokaal of is de hoek geen echte hoek maar een speelplek in het midden van het lokaal.
* Betrek de kleuters bij het inrichten van de themahoek. Start met een lege plek in het lokaal en richt deze tijdens de eerste week van het thema samen in. Maak met de kleuters een vliegtuig in de themahoek, wanneer het thema 'op reis' of 'vervoer' is, tover hem op tot gezellig restaurant bij het thema 'eten' of maak een iglo voor de winter. --> Lees meer in het artikel 'Spelen in de spelhoek'
* Wanneer je in de loop van het schooljaar dingen aan de inrichting verandert, doe dit dan het liefst waar de kinderen bij zijn. Dat voorkomt onverwachte verrassingen. Het lokaal is ook van de kinderen, zij voelen zich er veilig. Het geeft sommige kinderen een onveilig gevoel als ze 's morgens binnenkomen en er hebben grote veranderingen plaatsgevonden.
* Zorg voor een rijke leeromgeving. Hang cijfers en letters op. Zorg voor een getallenlijn of getallenposter en verspreid getallen door het lokaal. Hang bijvoorbeeld bij drie plantjes het cijfer drie en bij vijf boeken op de plank het cijfer vijf.
Typ of schrijf de namen van de hoeken uit en hang deze kaartjes bij de hoeken. Niet dat de kinderen dit kunnen lezen, maar ze zien de letters en ontdekken dat deze je iets vertellen.
Kleuteruniversiteit heeft leuke letter- en cijferposters. Je kunt ze bestellen bij kiekeboek.nl.
Let op! Wanneer posters, getallenlijnen e.d. er het hele schooljaar hangen, op dezelfde plek, worden kinderen en ook jijzelf er 'blind' voor. Ze vallen niet meer op. Hang dus regelmatig iets nieuws op, vestig de aandacht erop of verander van plek, om de visuele aandacht weer te trekken.

telposter-kleuteruniversiteit, juf Anke telposter-kleuteruniversiteit, juf Anke

* Maak een gezellig leeshoekje met leuke kussentjes erin en de boeken die het laatst voorgelezen zijn.
* Heb je lelijke, oude kasten, lelijke stukken muur e.d., koop dan een leuk kleed of doek en hang het erop/ overheen.

inrichting, lokaal, kleuters
Op de vloer (de lege ruimte hier) liggen de ronde matten voor spelinloop. Ook tijdens de speel-/werktijd worden deze veel gebruikt.

De kleuters komen binnen
De schooldag begint, de kleuters komen binnen. Kies je ervoor om de ouders wel/niet mee naar binnen te laten komen? Mogen de ouders ook de klas in of nemen ze in de gang of op het schoolplein afscheid van hun kind?
Bij mij mogen de kleuters samen met hun (groot)ouders of medewerker van de VSO binnenkomen. In het lokaal ligt op de twee groepstafels en op ronde matten op de vloer speelgoed klaar, de spelinloop. Ik ben heel blij met deze spelinloop. Doordat de kinderen meteen iets kunnen gaan doen, verloopt het afscheid nemen een stuk soepeler. De kinderen hoeven niet in de kring te gaan zitten wachten tot iedereen er is, ze kunnen meteen aan de slag en hebben de kans om met elkaar te kletsen. De ouders zien wat er in de klas gebeurt en leggen het werkje dat bij hun zoon / dochter klaarligt aan ze uit. Handig voor mij!

Doordat de kinderen lekker aan het spelen zijn, heb ik tijd om de ouders kort te spreken en alle kinderen even te zien en begroeten. Daarbij is het inloopwerk superhandig voor het behalen van mijn doelen. Ik maak namelijk een bewuste keuze in de werkjes die ik neerzet. Een spelletje dat in de kast staat te verstoffen, elke week een motorische activiteit, constructiemateriaal, een opdracht waarbij de kinderen hun fantasie moeten gebruiken ... Ik kies altijd werkjes die passen bij het thema.

Veel gestelde vragen over het inloopwerk of de spelinloop

Op Instragram (@juf_anke.nl) laat ik regelmatig zien wat ik voor de inloop klaarzet. Ik merk dat veel leerkrachten daardoor geïnspireerd zijn en vragen hebben. Ik zet ze hier voor jullie op een rijtje.

Hoe lang duurt de inloop?
Bij ons mogen de kleuters vanaf 10 voor half 9 binnenkomen. Om half 9 is iedereen er. Meestal spelen de kinderen tot kwart voor 9. Dit hangt ook af van de betrokkenheid. Als iedereen klaar is, ruimen we op en als iedereen nog fijn bezig is, spelen we door.

Wat doe je als de kinderen nog niet klaar zijn?
De kinderen mogen er altijd voor kiezen om verder te spelen. Dan laten ze hun werk liggen (ligt het op een mat, dan schuiven we deze opzij voor de kring) en gaan tijdens de speel-/werktijd verder. Soms zijn er opdrachten waarvan ik echt wil dat ze worden afgemaakt. Die laten we dan ook liggen tot de speel-/werktijd. Dit gebeurt niet zo vaak, want dan zou de werkles vol zitten met verplichte opdrachten en dat wil ik juist niet. Er zijn ook kinderen die verplichte werkjes liever ontlopen en zich nooit wagen aan een puzzel of vouwwerkje. Van hen vraag ik dat ze aan de slag gaan en zo niet, dan mogen ze de opdracht tijdens de speel-/werktijd alsnog maken.

Mogen de kinderen zelf een werkje kiezen?
Gedurende de week doet iedereen twee 'verplichte' opdrachten (ik plan deze in zodat iedereen aan de beurt komt) en mag iedereen drie keer kiezen. De kinderen kiezen zelf of ze die drie keer elke keer hetzelfde doen of alle drie de vrij activiteiten die klaarliggen doen. Ik laat ze bewust nog niet in de hoeken spelen 's morgens, omdat de inlooptijd kort is (10 tot 20 minuten) en omdat ze elke werkles 'vrij' mogen kiezen. De inlooptijd gebruik ik om gericht activiteiten in aan te bieden en de speel-/werktijd gebruik ik om het spel te begeleiden: meespelen, observeren, toevoegen enzovoorts.

Hoe ziet dat eruit?
Omdat ik ervoor gekozen heb zoveel mogelijk groepstafels het lokaal uit te doen en ruimte te maken voor speelplekken op de grond en mijn spelhoeken, spelen de kinderen tijdens de spelinloop voornamelijk op matten op de grond. Er staan nog twee groepstafels in het lokaal en hierop leg ik twee activiteiten klaar die iedereen gedurende de week doet. Dit zijn vaak werkjes die niet handig zijn om op de grond te doen en dingen die niet álle kinderen uit zichzelf zullen kiezen en wel een keer aangeboden moeten worden, zoals motorische oefeneningen uit Krullenbol, kleien, vouwen en andere creatieve opdrachten.

lokaal, spelinloop, kleuters, juf-Anke

Als de kinderen binnenkomen, kijken ze naar een klein whiteboard dat bij de deur staat. Hierop hangen een afbeelding van een kikker en een afbeelding van een varken. Onder deze afbeeldingen hangen een aantal namen. Staat de naam van het kind op het bord, dan kijkt hij bij welke afbeelding. Is dit de kikker, dan loopt het kind naar de groepstafel met de kikkeronderzetter en gaat hier aan de slag. Is dit het varken, dan gaat het kind naar de tafel met het varken en doet hier een opdracht. Hangt de naam van het kind niet op het bord, dan mag hij kiezen. Hij speelt op één van de drie / vier matten met speelgoed op de grond. Alle kinderen werken gedurende de week één keer aan de tafel met de kikker, één keer aan de tafel met het varken en hebben drie keer vrije keus (dan kiezen ze zelf iets wat klaarligt op een mat). Hiervoor heb ik een (enigszins ingewikkeld ;)) schema gemaakt:

spelinloop, juf-Anke

--> Download het rooster om zelf in te vullen

Zo 'verstop' ik de verplichte werkjes die ik eerder tijdens de speel-/werktijd liet doen in de inloop. De speel-/werktijd is bij mij echt spelen geworden, waarbij de kinderen altijd vrij kiezen en spel en spelen voorop staan!

Maak het makkelijker:
* Start met een roulatieschema. Maak vijf groepen kinderen en bedenk vijf activiteiten. Leg de vijf activiteiten klaar en leg bij elke activiteit de namen van de kinderen die deze activiteit gaan doen. De volgende dag leg je de activiteiten opnieuw klaar, maar schuiven de namen een plek op, of andersom, schuif je de activiteiten een plek op. De kinderen kunnen nu niet kiezen wat ze willen doen, want dat is door jou bepaald, maar dit geeft in het begin wel meer structuur en duidelijkheid voor iedereen.
* Laat alle kinderen tijdens de spelinloop kiezen. Dan zul je wel tijdens de speel-/werktijd weer wat meer verplichte werkjes hebben (vouwen aanleren, weven, vlechten, puzzelen, voorbereidend schrijven enz.), wat ik juist niet meer wilde.

Wat leg je klaar?
Ik verzin elke week (vijf) activiteiten binnen het thema en met een doel dat ik belangrijk vind voor mijn groep op dat moment. Daar zit altijd een motorische activiteit bij, dat is of een schrijfoefening op papier of met Woodys op tafel (zo groot mogelijk) of een activiteit met wasknijpers, pincetten, chenille draadjes, scheerschuim of iets dergelijks. Verder iets met bouw- of constructiemateriaal, een gezelschapsspelletje of spelblad van m'n site, af en toe een kist uit de kast, puzzels, een kleurplaat of tekenopdracht, telkaartjes van m'n site, een programmeeropdracht of een patroon voortzetten. Het kan van alles zijn!
Ik leg de werkjes op niveau klaar. Voor groep 1 pas ik de opdrachten aan, van groep 2 verwacht ik weer meer. Kinderen die meer kunnen (uit groep 1 of 2), krijgen een uitdagendere opdracht en kinderen die moeite hebben met dat wat ik klaar leg, bied ik hulp of ik pas de opdracht voor hen aan.

Wanneer leg je uit wat de kinderen moeten doen?
Op maandagochtend zet ik de werkjes neer. De eerste 'ronde' beginnen de kinderen gewoon te spelen. Ouders leggen vaak wel uit wat er moet gebeuren en als iets écht uitleg nodig heeft, richt ik m'n aandacht die ochtend op het groepje met dat werkje. Om kwart voor 9 leg ik alles stil en loop ik de activiteiten langs. Ik laat aan de hele groep zien wat er klaarligt en vertel wat de bedoeling is. Soms laat ik dat de kinderen vertellen die het zojuist gedaan hebben.

Is het de bedoeling dat de kinderen stil werken?
Nee, juist niet. Het binnenkomen is ook een moment voor de kinderen om elkaar te begroeten. Ik zie dat kinderen naar elkaar toe lopen om even iets te vertellen of om af te spreken. Daarna gaan ze aan de slag. Ik vind het belangrijk dat de kinderen zich fijn voelen op school en zich sociaal ontwikkelen. De kinderen werken in hun groepje samen, overleggen, helpen elkaar en hebben plezier.

Wat als kinderen snel klaar zijn?
Dat is alleen het geval bij de werkjes op papier. En papier heeft een mooie, lege achterkant ;)!
Kleuters vinden het ook fijn om een klasgenootje of tafelgenootje te helpen.

Wat doe jij tijdens de inloop?
Ik loop rond, praat met kinderen, praat met ouders, observeer, help kinderen, troost kinderen die verdrietig binnenkomen en speel mee.

Observeer je alles?
Nee. Ik zie veel, maar ik kan niet van alle werkjes dingen noteren op één dag. Regelmatig ligt er wel een werkje bij dat ik bewust neer heb gelegd, omdat er van het doel dat hieraan gekoppeld is nog informatie ontbreekt in m'n observatiesysteem. Als ik bijvoorbeeld wil weten hoe de kinderen puzzelen, leg ik puzzels neer en noteer ik hoe het gaat. Als ik nog niet van alle kinderen weet welke getallen ze herkennen, leg ik iets neer met getallen en observeer ik dat. Dus soms observeer ik iets heel bewust, soms zie ik 'toevallig' iets wat me opvalt en noteer ik dat en soms noteer ik helemaal niks.

Registreer je de werkjes?
In de bijlage van mijn groepsplan staat welke doelen in de kleutergroep aangeboden worden (tot januari en tot juli). Door onder andere de inloopwerkjes wordt aan deze doelen gewerkt. De doelen zitten goed in mijn hoofd en ik zorg ervoor dat alles een keer aan bod komt en dingen die de kinderen lastig vinden vaker. Ik kan me voorstellen dat de doelen bij jou niet allemaal in je hoofd zitten. Dan kun je zelf een doelenoverzicht maken (op de site van SLO vind je de aanbodsdoelen voor kleuters) en afkruisen wat je gedaan hebt. Zo weet je zeker dat je alles een keer voorbij laat komen.

Op maandag schrijf ik in mijn groepsmap bij de dagplanning wat er op elk groepje klaar ligt, mocht ik het gedurende de week een keer vergeten zijn (wat wel eens gebeurt!). Je kunt ook een foto kunnen maken van wat er klaar ligt en het op die manier onthouden. Dat zie ik onze invallers vaak doen.

inloop, inloopwerk, spelinloop, kleuters, juf Anke inloop, inloopwerk, spelinloop, kleuters, juf Anke inloop, inloopwerk, spelinloop, kleuters, juf Anke

In de kring
Na de spelinloop ruimen de kinderen samen op. Als dit klaar is, komen ze in de kring zitten. Bedenk of je de kinderen zelf een plek laat kiezen of met vaste plekken werkt. Sommige kinderen kunnen niet kiezen waar ze willen zitten en blijven maar twijfelen. Ook leidt zelf kiezen soms tot ruzies en verdriet of juist veel te veel gezelligheid. In de kring kijken we welke dag het is en wat we deze dag gaan doen. Hierna volgt een activitiet waar ik een doel mee heb. Denk aan rekenen, taal, muziek, een motorische activiteit, Engels of een sociaal-emotionele activiteit. Wij maken hierbij gebruik van de projecten van Kleuteruniversiteit.

dagritme, kleuters

Soms is een activiteit meer geschikt voor een kleinere groep kinderen. In dat geval maak ik een kleine kring. De andere kinderen gaan zelfstandig aan het werk. Ze kiezen een werkje dat ze in hun eentje kunnen doen. Dat is voor mij het rustigst.

Aan het werk - spelen in de klas

Spelen is een spontane activiteit. Kinderen spelen uit zichzelf. Spelen doe je niet in opdracht (lees hier meer over onder het menu-item spel).
Kleuters hebben ruimte nodig om echt te 'kleuteren', om lekker kind te zijn. Om te spelen, te experimenteren, te herhalen (vier keer achter elkaar in de bouwhoek is niet erg!).
Wanneer je werkt vanuit je eigen interesse en betrokken en gemotiveerd bent, leer je het meest. Mag een kind wanneer het uitgespeeld is, opruimen en wat anders kiezen? Mag een kind zelf bepalen wat het wil gaan spelen?
Kijk goed naar het spel van het kind en laat het duren zolang het goed gaat. Een hele werkles hetzelfde moeten is geen spel.

Natuurlijk hebben de kinderen ook sturing nodig, moeten ze ook wel eens een werkje doen dat ze misschien minder leuk vinden en moeten ze een bepaald aantal minuten met een werkje bezig kunnen zijn (een 4 jarige kan 15 min. spelen, een 6 jarige 30 min.).
Bedenk goed hoe je dit wilt organiseren en wat jij van de kinderen verwacht.

spelen, spel, kleuters

Tijdens de werkles mogen de kinderen bij mij 'vrij' spelen, de werkles is dus echt speeltijd geworden. De verplichte opdrachten heb ik overboord gegooid. Spel en spelbegeleiding staan voorop!
Het werkbord is verdwenen uit mijn lokaal. Waarom? Ik wilde graag eens zien wat er zou gebeuren als we zonder werkbord gingen spelen. Bovendien vroeg ik me af waarvoor ik het eigenlijk nog gebruikte.
Ik heb dit aan de kinderen voorgelegd. Ze vonden het een goed idee. We maakten afspraken en gingen aan de slag. Nu spelen we al een hele tijd zonder bord en ik moet zeggen, ik mis 'm niet!

werkbord-kleuters
Het werkbord toen het nog in gebruik was.

Wordt het dan niet heel druk in de huishoek? En passen de blokken niet meer op de mat van de bouwhoek omdat deze vol met kinderen zit? Nee! Totaal niet. Kinderen vinden het zelf ook niet fijn als het druk is in een hoek, dus dat regelt zich vanzelf.
Wat ik wel merk is de dat de themahoek, uiteraard, favoriet is en daarin wordt het erg druk. Ik heb dit maar laten gebeuren en na de werkles met de kinderen geëvalueerd (dat is belangrijk om te doen!). De kinderen vonden het zelf ook te druk en het was niet fijn. Ze kwamen met een oplossing: 'er mogen drie kinderen in de huishoek en er mogen drie kinderen in de themahoek. De kinderen van de huishoek mogen ook naar de themahoek gaan'. In mijn groepsmag houd ik bij wie al in de themahoek heeft gespeeld. Dit voelt voor de kinderen eerlijk en het geeft rust en duidelijkheid.

Ik vind het belangrijk dat de kinderen spelen vanuit hun intrinsieke motivatie en probeer de hoeken zo in te richten dat ze ervoor kiezen. Het is mijn taak de kinderen naar de hoeken te 'lokken', zodat ze niet altijd voor hetzelfde kiezen. In de hoeken zet ik de doelen weg. Ik denk erover na hoe ik de getallen in de hoeken aan kan bieden, hoe ik de kinderen in de hoeken laat tellen met sprongen van twee, laat betalen met geld, laat meten en wegen, letters laat stempelen of schrijven op prijslijsten en naamborden, laat knippen enzovoorts. Het hangt mede van het thema af welke doelen die periode centraal staan.

Het spel in mijn hoeken is altijd anders. Zo wordt er in de bouwhoek een circuit gemaakt bij het thema de autocoureur, verschijnen er raketten als we het over de ruimte hebben en een voetbalstation bij het thema sport. Hetzelfde geldt voor dat wat de kinderen maken met het constructiemateriaal. Sterren van K'nexx voor Kerst, racewagens van Clics voor de autocoureur en een staf van Clics voor Sinterklaas.

En de verplichte knutsels? Iedereen maakt elke week hetzelfde werkje... dat doen we niet meer. Want ook hiervan dacht ik, waarom eigenlijk? Maken we mooie werkjes voor de ouders of wil ik hiermee een doel bereiken? Kan ik dat doel ook op een andere manier bereiken? In de hoeken of tijdens het inloopwerk? Ik heb een atelier ingericht (een knutselkast) en de kinderen mogen naar hartenlust knutselen. Maar niet meer allemaal verplicht en elke week. Daardoor heb ik mijn handen vrij en kan ik de kinderen vragen stellen, met ze meespelen, naast ze spelen en observeren. Dat is fijn en erg leuk!

Tip! Haal zoveel mogelijk (groeps)tafels weg en maak ruimte voor het spelen op de grond. Dit is erg belangrijk voor kleuters! Voor de motorische ontwikkeling, de betrokkenheid en het aarden. Koop kleine, ronde matten, zodat kinderen niet op de koude vloer zitten en zodat duidelijk is wat hun speelplekje is. Berg de matten op in een mattenstandaard (Heutink).

Na de speeltijd evalueren we kort. Wat heb je gedaan? Hoe ging het samenwerken? Ik laat bijzondere werkjes of mijlpalen van kinderen aan de groep zien en vertel welke mooie dingen ik heb zien gebeuren.

Wanneer we 's middags weer spelen, hoeven kinderen die verder willen spelen niet alles op te ruimen. Dat doen we later wel. Bovendien mogen bouwwerken en constructiewerkjes bij mij blijven staan. We ruimen ze op als de schoonmaakster komt ;). De kinderen zijn er vaak trots op en zetten er hun naamkaartje bij. Ook maak ik regelmatig foto's die ik naar de ouders stuur of ophang in het lokaal ter inspiratie.

Tip voor naamkaartjes: Gebruik op de naamkaartjes dezelfde afbeeldingen als je symbooltjes voor het keuzebord of de stickers op de stoelen. Ga op internet naar leuke afbeeldingen op zoek of koop stickervellen in meervoud. Wij gebruiken de stickerset van Heutink. Deze scande ik in voor het maken van de naamkaartjes.

--> Download de naamkaartjes voor eigen gebruik
--> Download het lettertype voor de naamkaartjes

naamkaartjes, kleuters, kleutergroep, juf-Anke
Naamkaartjes voor de kinderen, met de afbeeldingen van de stickerset voor persoonskaartjes van Heutink.

Fruit eten
Tijd voor pauze! Waar wil je dat de kinderen hun fruit en drinken hebben staan? In één van mijn klassen zat alles in een grote bak. De hulpjes haalden deze bak en zetten hem in de kring.
Op dit moment zit het fruit gewoon in de rugzakken die in de gang hangen.
Waar eten de kinderen? In de kring (gevaar voor het omstoten van bekers, maar wel gezellig!) of aan de eigen tafel?

Ik laat de kinderen zo'n tien minuten lekker eten en wat kletsen. Daarna lees ik voor en eten de kinderen die nog niet klaar zijn rustig door.

Samen lunchen
Wij hebben een continurooster. Alle kleuters eten dus op school. Dat was even wennen, maar het gaat best goed. De kleuters krijgen minimaal een half uur om te eten. Ze eten het eerste kwartier in stilte, zodat er even een rustmoment is en zodat ik zelf ook kan eten. Wanneer ik klaar ben, lees ik voor. Schermen blijven bij ons tijdens het eten uit.
Na een kwartier mogen de kinderen die klaar zijn met eten naar buiten. Daar is een ambulante collega of vrijwilliger die surveilleert. De kinderen die niet klaar zijn, blijven rustig zitten. Ondertussen poets ik de tafels en veeg de vloer. Na weer een kwartier zijn de meeste kinderen wel klaar. Ik heb dan een kwartier pauze met het team en mijn collega is samen met de andere collega of vrijwilliger buiten. Na een kwartier gaat mijn collega naar binnen. Zij heeft dan pauze met de collega's die surveilleerden bij de pauze van groep 3 tot en met 8. Dit zijn vaak de directeur, zorgcoördinator en concierge.
Onze pauzes wisselen we om. De ene keer heb ik pauze met het team, de andere keer mijn collega. De extra collega of vrijwilliger is er tot wij allebei pauze hebben gehad.

Na de lunchpauze en het buiten spelen gaan we naar binnen om nog even verder te spelen of af te sluiten met een korte kringactiviteit op het gebied van muziek, de motoriek of een mooi verhaal. Ook de verjaardagen vieren we in de middag, na het buiten spelen. Dus wanneer er iemand jarig is, sluiten we af met het feestje. (We merkten dat er anders te veel kringen in de ochtend verloren gaan en die hebben we sinds het continuerooster hard nodig).

Naar huis
Probeer de dag rustig af te sluiten. Even weer met z'n allen in de kring, op een stoel of op de grond. Vraag wat de kinderen vandaag leuk gevonden hebben of wat ze nog gaan doen. Zing een liedje of herhaal een spelletje. Gehaast naar huis gaan is nooit fijn.

Routineliedjes voor kleuters

Start je voor het eerst je eigen kleutergroep? Of ben je voor een volgend schooljaar op zoek naar eens wat andere dagelijkse liedjes? Hier vind je liedteksten en verwijzingen naar cd's / websites met routineliedjes.

Op Spotify verschijnen steeds meer cd's met kleuterliedjes. Ik heb een afspeellijst gemaakt met daarin mijn favoriete routineliedjes uit onder andere Zinglish. Op school heb ik een Bluetooth box waarop ik de liedjes af kan spelen. Geen cd's meer nodig en alle liedjes handig bij elkaar.

Op mijn afspeellijst staan:
- Hé, hoi, hallo! - Jeroen Schipper (liedje bij binnenkomst)
- Wie weet welke dag het is? - Jeroen Schipper (liedje over de dagen van de week)
- Klapliedje - Jeroen Schipper (liedje om de aandacht te krijgen na het spelen en voor het opruimen)
- Fruitsalade - Jeroen Schipper (liedje voor het fruit eten)

Routeineliedjes van Kleuteruniversiteit

Voor Kleuteruniversiteit schreef Liesbeth van den Berg-Hermsen dertien routineliedjes.
--> Bekijk ze hier

Routineliedjes in Zinglish

Ook in Zinglish, de liedbundel van Sanne Ramakers, Marlijn van Kempen en Jeroen Schipper, staan routineliedjes. Zowel in het Nederlands als in het Engels.

Zinglish

Verschillende routineliedjes, alleen tekst

Liedjes bij binnenkomst
Goedemorgen allemaal,
hebben jullie lekker geslapen?
Goedemorgen allemaal
wat fijn dat jullie er zijn!
Goedemiddag allemaal,
hebben jullie lekker gegeten?
Goedemiddag allemaal,
wat fijn dat jullie er zijn!
(Bron: Piramide cd)

Goedemorgen allemaal,
wij zitten hier samen,
heel gezellig bij elkaar
lekker werken en fijn spelen
goedemorgen allemaal.

Geef mij je hand
ik wil je vriendje zijn
ik wil met je delen
lachen, huilen, spelen
elke dag, elke dag,
elke dag
(op de wijs van 'Geef mij je hand, geef mij ze allebei')

Bij ons in de kleuterklas
kun je heel veel leren
plakken knippen schilderen
alles mag je proberen 
maar om 12 uur dan
zegt de juffrouw vlug
allemaal naar huis toe
kom vanmiddag maar weer terug

Zijn we wakker, zijn we klaar?
Het is een nieuwe dag vandaag.
We gaan werken, we gaan spelen,
nee, we gaan ons niet vervelen.
Zit je klaar, zit je goed?
dan vertel ik hoe het moet:
Strek je armen, strek je benen
buig nu door tot aan je tenen.
ZIJN WE FIT?
Ga maar zitten, blijf niet staan,
dan beginnen we eraan!

Liedjes over de dagen van de week
Toetjesweek
Bert Beer heeft soms een toetjesweek
want hij houdt erg van zoet
dus weet je weat die bruine beer
elk jaar een weekje doet?
Dan eet hij maandag ijsjes
op dinsdag chocola
op woensdag eet hij slagroom
op donderdag wat vla
Op vrijdag stopt hij dan nog
zeven taartjes in zijn maag
op zaterdag wat honing
want dat lusten beter graag
Maar zondag wil hij - vaste prik
geen zoete toetjes meer
dan ligt hij kreunend in zijn bed:
zijn héle buik doet zeer!

Kijk nu eens naar de kalender
Kijk nu eens naar de kalender
luister goed, ik heb een vraag
wie zou mij kunnen vertellen
welke dag is het vandaag?
Is het maandag, dinsdag woensdag
is het donderdag ja of nee?
Vrijdag, zaterdag of toch zondag?
Wie o wie heeft een idee?

Welke dag is het vandaag?
Welke dag is het vandaag?
Dat is ook voor ons de vraag.
Maandag, dinsdag, woensdag,
donderdag, vrijdag, zaterdag of weer zondag?
Welke dag is het vandaag?
Dat is ook voor ons de vraag.

De week rond
Maandag naar school, hoi!
Dinsdag naar school, hoi!
Woensdag naar school, maar 's middags zijn we vrij.
Donderdag naar school, hoi!
Vrijdag nog een keertje
zaterdag en zondag zijn wij vrij.
Vrij om te voetballen, vrij om te fietsen
vrij om te spelen of zomaar wat te nietsen
maandag gaan we lekker weer naar school en dat is fijn
leuk om met je vriendjes in de klas te zijn.
(Bron: Schatkist)

Liedjes voor de fruitkring
Samen eten, hip hap hop
Pak je fruit en eet het op...
smikkel smakkel lekker
stop het in je mond,
smikkel smakkel lekker
eten is gezond!

Samen drinken, hip hap hop
Uit een beker of een mok...
smikkel smakkel lekker
stop het in je mond,
smikkel smakkel lekker
drinken is gezond.
(Bron: Piramide-cd)

Smakelijk eten, smakelijk drinken
hap, hap, hap,
slok, slok, slok,
dat zal lekker smaken, dat zal lekker smaken
eet maar op, drink maar op

Pak je beker en je fruit,
samen gaan we eten.
Stukje appel of banaan,
mag je niet vergeten!

Stilte- en opruimliedjes
Op de wijs van "Hoedje van papier"
Eén, twee, drie, vier
handen vast en kijk eens hier
vijf, zes, zeven, acht
ik heb al lang gewacht

Luister even
Luister even, luister maar
doe je handen bij elkaar
leg je spulletjes even weg
luister goed naar wat ik zeg

Opruimen
10,10,10,
laat al je vingers zien.
Niet meer lopen niet meer praten,
hou de juffrouw in de gaten.
10,10,10,
laat al je vingers zien.

We gaan opruimen we gaan opruimen
zet het waar het hoort alle spullen soort bij soort
we gaan opruimen we gaan opruimen
ruim de boel maar op!
(Bron: Piramide cd)

1, 2, 3, 4
komt er nog wat van
5, 6, 7
we wachten al zo lang
Zo lang, zo lang
10 vingers lang

Spits nu je oren en maak het even stil
dan kan je horen wat ik vertellen wil
oren om te horen al zijn ze groot of klein
ze kunnen heel goed luisteren
en dat is fijn !
sssssttttttttt

En we ruimen alles op want de klas staat op zijn kop,
een twee drie en werken maar kijk we zijn al bijna klaar.
de poppen in de poppenhoek,
de blokken in de blokkenhoek,
en we ruimen alles op want de klas staat op zij kop
een twee drie en werken maar,
kijk nu zijn we bijna klaar.

Handjes vast, mondjes dicht
neuzen naar de juffrouw
dat is een fijn gezicht.

Liedjes bij het naar huis gaan
Ora viva, smakelijk eten tot vanmiddag!
Ora viva, tot vanmiddag trala
Ora viva, lekker spelen tot morgen
Ora viva, tot morgen trala

Hi ho Hi ho
Het werk is weer gedaan
Wij kunnen nu, wij kunnen nu
naar huis toe gaan

Tot morgen, tot morgen
allemaal, allemaal
heel veel plezier,  heel veel plezier
en tot ziens, en tot ziens

Zeg maar dag
(Wijs: Ik heb een tante in Marokko...)
Zeg maar dag met je handje, zeg maar dag (dahag)
Zeg maar dag met je handje, zeg maar dag (dahag)
een fijne middag en tot snel,
morgen zien we elkaar weer wel,
zeg maar dag met je handje zeg maar dag, dag, dag!

Dag, dag, dag, tot de volgende keer,
dan zijn wij er weer.
Tot maandag... (tot dinsdag, tot woensdag etc.)

(Van Bassie en Adriaan)
Dag vriendjes, en vriendinnetjes
dit was het dan alweer.
Dag vriendjes, en vriendinnetjes,
tot de volgende keer maar weer!

Dag, dag allemaal
dag, dag allemaal
het werken/spelen is alweer voorbij
dag, dag allemaal
tot de volgende keer
vanmiddag/morgen zien we elkaar wel weer.
(Bron: Piramide cd)

download een gratis lespakket voor kleuters voor de vastentijd

een mooi voorleesboek voor kleuters over pasen

een boek over een eigenwijze geit, leuk voor de Kinderboekenweek

een mooi prentenboek voor kleuters van de schijfster van Help! Een verrassing!

Volop ideeën en inspiratie bij de mooiste prentenboeken voor kleuters van Juf Anke

Door op deze boeken te klikken word je doorverwezen naar Bol.com. #affiliate