Lesideeën voor kleuters | thema ridders

Projecten van Kleuteruniversiteit

De ridder zonder billen

Er was eens een ridder zonder billen.
Die was verdrietig, want het liefst zou hij willen
dat hij een prins werd en niet voor heel even,
maar voor een lang en gelukkig leven.

In het heetst van de strijd, raakte de ridder zijn billen kwijt. Help hem bij zijn zoektocht naar nieuwe billen. Dit project bevat taal- en rekenactiviteiten, muzieklessen, een spel en bewegingsles en suggesties voor de spelhoek bij het boek ‘De ridder zonder billen‘ van Levina van Teunenbroek en Charlotte Bruijn. Hiermee kun je drie weken aan de slag.

--> Bekijk 'De ridder zonder billen'

Project Ridders

In dit project reis je naar de wereld van de ridders. Het project bevat taalactiviteiten, rekenactiviteiten, spel- en bewegingslessen, een muziekles en suggesties voor de hoeken aan de hand van het prachtige boek Willewete Ridders van Suzan Boshouwers en Marjolein Hund.

--> Bekijk het project 'Ridders'

Kringactiviteiten | thema ridders

Kastelen bouwen
Bouw in de kring een kasteel met kleine blokken en doe hier een rekenactiviteit mee.
Suggesties:
- Vraag de kinderen uit hoeveel blokken ze denken dat het kasteel bestaat. Iedereen mag een gokje wagen, maar niemand mag naar het kasteel toe gaan om te tellen. Turf wat de kinderen raden. Pas als iedereen geraden heeft, mag een kind gaan tellen bij het kasteel. Gaat dat makkelijk? Is er een manier om de blokken beter te kunnen tellen? (Kasteel afbreken en de blokken naast elkaar leggen).
- Bekijk het kasteel vanuit verschillende aanzichten. Hoeveel blokken heeft het kasteel? Ziet het kasteel er van alle kanten hetzelfde uit? Hoe ziet het kasteel er van boven uit? Kan een van de kinderen ook een kasteel bouwen met dit aantal blokken?
- Laat de kinderen een bouwtekening van het kasteel maken. Maak het kasteel daarna stuk. Wie kan het kasteel opnieuw opbouwen?
- Verstop een speelfiguur van een ridder in of bij het kasteel. Laat een kind omschrijven waar hij is door plaatsbepalende begrippen te gebruiken.

Gouden munten
Verzamel gouden munten of euro's. Stop ze in een schatkist of een andere geheimzinnige doos/koffer. Op zolder in een kasteel vond je deze doos. Wat zou erin zitten?
Doe telspelletjes met de munten. Tel hoeveel munten er zijn, kijk of iedereen uit de klas een munt kan krijgen (is er dan genoeg?), hoeveel munten blijven er over als ik er 1 weghaal, als ik er 2 weghaal ... Kunnen de kinderen groepjes maken van 2 munten, groepjes van 5 munten? enzovoorts.

Variatie: Leg enkele munten op de bodem van de schatkist. Loop ermee langs de kinderen in de kring en laat ze kort kijken. Vraag na de ronde hoeveel munten het zijn. Wie heeft ze snel en verkort kunnen tellen? Leg een ander aantal munten in de kist en herhaal de activiteit.

Zwaardvechten
Geef twee kinderen elk een speelgoedzwaard. Pak getalkaarten of letterkaarten. Noem een getal of letter. Leg de kaarten één voor één op elkaar tussen de twee kinderen. Wanneer het genoemde getal of de genoemde letter verschijnt, steken de kinderen met het zwaard op de kaart. Het kind dat dit het eerst doet, krijgt een punt.

Rijmridders
Noem een woord dat met ridders te maken heeft, bijvoorbeeld kasteel, gracht, paard, prinses, lans. Geef een ridder de kring rond. Het kind dat de ridder heeft, rijmt op het aangegeven woord.

Het feestmaal
Dek een feestelijke tafel in de kring. Vertel dat de ridders vanavond een feestmaal hebben. De kok maakt het eten voor hen klaar. Verzamel kunststof fruit, groenten, brood, vlees en vis. Leg dit door elkaar neer. Laat de kinderen het verschillende voedsel sorteren. Geef hen daarna opdrachten, zoals: één van de ridders wil graag fruit eten. Geef hem wat fruit. Een andere ridder lust een groente en vlees. Geef hem dit. Ga zo verder.

De troubadour
De troubadour heeft belangrijk nieuws. Hij roept dit over de binnenplaats. Noem een zin en laat de kinderen deze nazeggen. Start met korte zinnen of woorden en breid dit uit naar lange zinnen.

Schilden
Teken een groot schild op een vel Engels karton. Laat de kinderen het schild versieren. Geef hen opdrachten waarbij ze goed moeten luisteren, zoals: leg een gele diamant in het midden op het schild. Leg een groene en een blauwe diamant onderaan. Leg een rode diamant tussen de groene en blauwe diamant.

Paardenrace
Zet enkele knuffels op Playmobilfiguren van paarden in de kring. Leg een pad van teldopjes voor de paarden. Verdeel de klas in twee groepen. Elke groep heeft een paard. Om de beurt gooien de groepen met de dobbelsteen en verzetten hun paard het aantal dopjes gelijk aan het aantal gegooide ogen. Welk paard is het eerst aan het eind en wint de race?

Torens
Bouw torens van verschillende hoogte in de kring door blokken op elkaar te stapelen. Dit zijn de torens van het kasteel. Laat de kinderen de torens op volgorde zetten, van laag naar hoog.

Spelletjes

* Ridder mag ik oversteken? (ipv Schipper mag ik overvaren?)
* Toren stapelen. Wie kan de hoogste blokkentoren bouwen?
* De slapende ridder (ipv reus). In een hoekje van de speelzaal ligt de ridder te slapen. De kinderen sluipen naar hem toe. Op een gegeven moment wordt de ridder wakker. Hij moet de kinderen tikken.
* Ridder, kom uit je kasteel (ipv Vos kom uit je hol)
* Paardendans. Laat de kinderen op muziek door de speelzaal stappen, draven en galopperen.
* Stokpaard rijden.
* Er zat een klein prinsesje huilend op een steen (ipv zigeunermeisje).

Liedjes en versjes | thema ridders

Ridderlied
Ik ben een ridder met een baard.
Ik zit graag voor de open haard
ik eet gebraden kip en zwijn
en drink veel bier en rode wijn
de minstreel speelt op haar gitaar
ha, ha, wat doet die nar toch raar
ja-pa-pa-pa, tra-la-la, la, la.

Ik ben een ridder met een paard
ik heb een harnas en een zwaard 
hoor ik daar nou prinsesgegil?
Ik prik die draak zo in zijn bil
Ik pak hem bij zijn groene staart
en smijt hem in de open haard
ja-pa-pa, pa, tra-la-la-la, la, la.

Hop, hop, twee ridders in galop
Hop, hop, twee ridders in galop,
twee ridders op een draf,
heuvel op en heuvel af.
Ze komen bij een torenpoort, klop, klop,
heeft iemand ons gehoord?
Een wachter zegt: Treed binnen, treed binnen
het feest gaat zo beginnen!

Stoer en sterk
Stoer en sterk, met schild en zwaard,
zit ik stevig op mijn paard
ik vrees geen enk'le edelman
ik ben voor niets en niemand bang!

Ridder Martijn en ridder Koen
1. Ridder Martijn en Ridder Koen zeurden bij de koning: We hebben niks te doen.
Kom,zei de koning, versla dan eens een draak.
Een draak? Hè nee, dat doen we al zo vaak.

2. Ridder Martijn en Ridder Koen zeurden bij de koning: We hebben niks te doen.
Kom,zei de koning, red dan eens een prinses.
Een prinses? Hè nee, we hebben er al zes.

3. Ridder Martijn en Ridder Koen zeurden bij de koning: We hebben niks te doen.
Kom,zei de koning, ga rijden op het paard.
Het paard? Hè nee, dat zwiept zo met z’n staart.

4. Ridder Martijn en Ridder Koen zeurden bij de koning: We hebben niks te doen.
Kom,zei de koning, regeer dan maar het land.
Ga zitten op de troon. Ik ga wel aan de kant.

5. Ridder Martijn en Ridder Koen moesten toen regeren.
Wat was er veel te doen. Steeds dat gezeur, steeds wat aan de hand.
En de koning? Die lag voortaan op het strand.

Ideeën voor de hoeken | thema ridders

In het kasteel
Maak een kasteel in de themahoek of tover de huishoek om te kasteel. Regel een grote kartonnen doos en maak de buitenmuur van het kasteel door de doos te laten bestempelen met schuursponzen en kantelen aan de bovenkant te maken. Dit lukt makkelijk met de kinderzaagjes van Makedo.
Maak een ophaalburg van karton en laat de kinderen schakelkettingen maken van repen papier. Knutsel een vlag en knip repen rood en oranje papier voor het vuur in de fakkels.

Laat de kinderen kartonnen borden verven met goud- en zilververf. Zorg voor deftig servies en etenswaren. Richt een hoek in als keuken, waar het eten voor het feestmaal kan worden bereid.
Zorg voor kleding voor de ridders en de jonkvrouwen. Denk aan:
- zwaard, ridderkleding, helm, vlag, wapenschild
- jurk, mooie muts
- mantel en kroon (tabberd van Sinterklaas) voor de koning of kasteelheer

Zet stokpaarden bij het kasteel.

Bouwhoek
Hang in de bouwhoek foto's op van kastelen. Zorg ook voor bouwvoorbeelden van kastelen. Zo krijgen de kinderen ideeën om wat anders te bouwen in de bouwhoek.

Thema- / speeltafel
Maak een kasteel van een kartonnen doos en laat de kinderen deze verven of vraag de kinderen wie er een kasteel te leen heeft. Zorg voor ridderpoppetjes van Playmobil of Lego. Denk ook aan een paard, bomen voor het bos, een zandpad, een draak, een gracht om het kasteel en een koning.
Zet de boeken die je voorgelezen hebt op de thematafel om hem te laten dienen als verteltafel.

Schilden versieren
Teken grote schilden op een vel papier of print schilden en laat de kinderen deze naar eigen inzicht versieren met bijvoorbeeld diamanten.
Breid de activiteit uit door het schild in tweeën of vieren te verdelen en de kinderen de diamanten te laten spiegelen.
Het rechter schild is op tafel getekend met de Woody's van Stabilo.

Schilden spiegelen
In het rekenspellenpakket 'Schildknaapjes' van Kleuteruniversiteit vind je opdrachten om schilden te spiegelen.

Diamanten tellen
Print de telkaartjes uit het rekenspellenpakket 'Schildknaapjes'. Laat de kinderen de diamanten (teldopjes) op hun zelfgemaakte schild leggen.

Schilden versieren met Hamertje Tik
Teken schilden op vellen papier en knip ze uit. Bevestig ze op de Hamertje Tik planken. De kinderen versieren de schilden met de figuren uit Hamertje Tik.

Schild op de kralenplank
Geef de kinderen de omtrek van een schild en laat ze deze op de kralenplank leggen. Hierna vullen ze het schild naar eigen inzicht op.
--> Download het schild

Clics
Laat de kinderen een kasteel van clics maken en speel hierna met Playmobilpoppetjes van ridders bij het kasteel.

Kroon van de koning
Eén van mijn kleuters maakte deze kroon van loom-elastiekjes op een kralenplank.

Beeldende activiteiten voor kleuters | thema ridders

Kasteel knutselen

Kasteel vouwen

Kasteel tekenen

Blokjeskasteel
Laat de kinderen 16 vierkantjes vouwen en losknippen of geef ze vierkante plakfiguren. De kinderen leggen zelf een kasteel met de vierkantjes. Ze maken torens door een vierkantje schuin dubbel te vouwen. De vierkantjes worden vastgeplakt. Daarna tekenen de kinderen op een klein vel wit papier een ridder, koning, draak of jonkvrouw. De tekening wordt uitgeknipt en bij het kasteel geplakt.

Wapenschild
Teken een wapenschild op karton of een vel stevig papier. Ik tekende de wapenschilden op karton en de kinderen hebben ze uitgezaagd met de zaagjes van Makedo. Verdeel het schild in vier vlakken en laat de kinderen de vlakken verven. De rand kan in goud of zilver worden geverfd. Laat ze hierna een tekening maken van bijvoorbeeld een draak, ridder, kasteel of prinses en plak deze op het wapenschild.
Versier de rand van het wapenschild met diamanten.

Een eigen vaandel
Knip een vaandel uit een vel A4 papier. Laat de kinderen het vaandel in vier vlakken verdelen. De vlakken worden gekleurd, bijvoorbeeld met verf. Daarna maken de kinderen een tekening van iets uit de Riddertijd (draak, zwaard, vlag, kasteel, jonkvrouw, ridder) op een ander vel papier. Knip de tekening uit en plak hem op het vaandel.

Zwaard
Laat de kinderen een zwaard van karton versieren of inpakken in aluminiumfolie.

Ridder plakken

Jonkvrouw vouwen

Schildknaap vouwen

Deze werkjes zijn gemaakt door kinderen van 't Palet in Vlijmen.

Downloads bij het thema ridders

Cijferdoolhoven 'Ridders'

Wijs de ridder de weg door het cijferdoolhof, zodat hij bij de prinses, het kasteel of de draak komt.
Met de cijferdoolhoven oefenen de kinderen het herkennen van de cijfers, het onthouden van een reeks en het inzicht. De doolhoven lopen op in moeilijkheid.

--> Download de cijferdoolhoven

Dobbelbaden 'Ridders'

Voor het thema ridders maakte ik een pakket met 17 dobbelbladen in verschillende niveaus. Het pakket bevat bladen met de stippendobbelsteen, de kleurendobbelsteen, bladen met twee dobbelstenen en bladen met erbij en eraf sommen.
De ridders houden een paardenrace, ze strijden om het zwaard en de vlag, gaan op weg naar het kasteel en de schildknaap poetst de schilden.

--> Download de dobbelbladen

Verkleedfeestje - visuele waarneming en geheugen thema ridders

Met deze download trainen de kinderen de visuele waarneming en het visueel geheugen. Ze pakken een kaart, kijken naar de verklede kinderen en onthouden in welke volgorde ze staan. Deze opdracht kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. Je vindt de uitleg in de download.

De download bevat een ridder en een prinses en is daarom ook toepasselijk bij het thema 'ridders'.

--> Download 'Verkleedfeestje'

Kralenplankpakket 'Ridders'

Dit pakket bevat vier verschillende opdrachten voor de kralenplank:
Kralenplankvoorbeelden
De klassieke kralenplankvoorbeelden.
Samenwerken
De kinderen werken samen aan één afbeelding die op meerdere kralenplanken gelegd wordt.
Spiegelen
De kinderen krijgen een half kralenplankvoorbeeld en spiegelen dit.
Kraak de code! – coderen
De kinderen ontdekken een figuur op de kralenplank door middel van coderen. In de download vind je hier meer uitleg over.

--> Download het kralenplankenpakket

Let op! Zorg ervoor dat de afdrukinstellingen bij het afdrukken op 'ware grootte' staan, anders wordt het document iets verkleind en passen de voorbeelden niet meer precies onder de kralenplanken.

Schildknaapjes - Rekenspellenpakket

Schildknaapje Koen leert veel van ridder Roderick, zoals schieten op een schietschijf en kapotte schilden repareren. Koen begint een echte ridder te worden. Daarom mag hij een mooi schild met diamanten uitzoeken bij de smid.

Met de stoere rekenspellen uit dit pakket oefenen de kinderen spelenderwijs het tellen, de getalsymbolen, optellen, de kleuren en inzicht. Daarnaast bevat dit pakket twintig (kring)suggesties met diamanten.

--> Bekijk het rekenspellenpakket op Kleuteruniversiteit

Ridderfeest

Vier een feestje op school of thuis met stoere ridders en deftige jonkvrouwen. Ga op ontdekkingstocht door het kasteel en speel spannende spellen in elke kamer. Wanneer je goed oefent, word je tot ridder geslagen.

Dit pakket bevat een uitnodiging, vijftien ridderspellen met bijlagen en een diploma voor een geslaagd ridderfeest.

--> Bekijk het Ridderfeest op Kleuteruniversiteit

Ridderrijk

Het ontwikkelmateriaal ‘Ridderrijk’ van de Rolf groep is een prachtig ontwikkelingsmateriaal vol stoere ridderspellen. Hiermee ontwikkelen de kinderen het denkvermogen en ontdekken ze de betekenis van getallen. Maar … met ‘Ridderrijk’ kan zoveel meer! Dit pakket bevat digitale aanvullingen op het ontwikkelingsmateriaal ‘Ridderrijk’ van de Rolf groep, waarbij het materiaal uit de kist gebruikt wordt.

Ga mee met ridder Roderick en zijn schildknaapjes. Controleer de ridderuitrusting, repareer de schilden na een riddergevecht en bevrijd de jonkvrouw uit de torenkamer. Dit pakket bevat kringactiviteiten op het gebied van rekenen & taal en extra ridderspellen.

--> Bekijk het pakket 'Ridderrijk'